Page 42 - TMD_Nisan_2020

EMTİA DÜNYASI

Yerküremizdeki Mineral-Metal

Kaynaklarının Kıt ve Tükenir

Niteliği ile Ülkelere Eşitsiz Dağılımı

Gerçeği Sonucunda, Küresel

Tedarik Zincirinde Karşılaşılan

Levent YENER
Maden Y. Mühendisi Engeller Hangi Kaygıları
Baometal Madencilik
A.Ş. (Genel Müdürü)
Doğurmaktadır (Dokuzuncu Bölüm) resel ölçekte birincil nikel tüketimi yılda 3 milyon
ton’a yakındır.
Vasıflı Çelik Kalitelerinin Belirlenmesinde Ferroalaşımların Rolü ve
ABD - Virginia eyaleti Ar-
Kritik Hammaddeleri-2-Nikel(Ni) lington’daki Hava Kuvvet-
leri Anıtı’nın 2006 yılın-

1751’de Axel F. Cronstedt, Kupfernikel mineralinden
Nikel Kullanımının Kısa Tarihçesi da tamamlanan, 61-82m
bakır elde etmeye İsveç’de çalışırken beyaz bir metal uzunluğundaki üç adet
Nikel metalinin ve bileşiklerinin bilinçli kullanımı üretti. Bu yeni metale Alman madencilerinden esinle- kulesi ,nikel ve krom içe-
19’uncu yüzyılda başladı, ancak insanoğlunun nikeli, nerek Nikel adını verdi. Başlangıçta nikel İskandinav- ren paslanmaz çelik alaşı-
varlığını fark etmeden bakır ve demir alaşımı içindeki ya’da kobalt mavisi üretiminin bir yan ürünü olarak elde mından yapılmıştır. Sürdürülebilirlik: Dünya Sürdürülebilir Kalkınma
kullanımı eskidir. Ön Asya ve Çin’de bulunan antik dö- edildi. İlk büyük ölçekli nikel madenciliği Norveç’te Zirvesi (Johannesburg, 26 Ağustos - 4 Eylül 2002)
nem ve öncesine ait, bazı bronz objeler ile muhtemelen 1848 yılında nikel içeriği yüksek, pirotin minerali ile Gateway Arch, Missou- Brundtland Raporu’nun sürdürülebilir kalkınmanın -
göktaşlarının ergitilmesiyle oluşturulan demirden alet- başladı. Lateritik Nikel yatakları 1864 yılında Fransız ri eyaletinin St. Louis “günümüzün ihtiyaçlarını karşılayan kalkınma modeli,
lerin % 2 - % 5 kadar nikel içerdiği bilinmektedir. M.Ö. mühendis J. Garnier tarafından Yeni Kaledonya’da keş- kentinde konumlanan gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama yete-
ikinci bin yıla tarihlenen el yazmaları, Çin’de “beyaz fedilince ticari üretim buraya kaydı. Yeni Kaledonya’nın bu anıt ABD’nin batı- neğini azaltmamalıdır” şeklindeki hedefi dikkate alın-
bakır”ın (baitong olarak bilinen cupronickel) günlük yatakları, 1875 ve 1915 yılları arasında dünya nikel arzı- ya doğru genişlemesini dığında genel olarak nikel içeren paslanmaz çeliklerin
hayatta kullanıldığını göstermektedir. Muhtemelen Çin nın çoğunu sağladı. simgeler, en uç nokta- çevre koruma, ekonomik büyüme ve sosyal eşitlik
kupro-nikelinden üretilen nikel-bakır alaşımının sikke- sında 192 metreye ula- alanlarında önemli rol oynayabileceği görülür. Nikel
leri, bugünkü Afganistan’ın sınırları içinde hüküm sür- Lateritlerde bulunan bu şır. Anıt nikel ve krom içeren malzemelerin çoğu, ürünün kullanım ömrünün
müş olan Baktiya kralları tarafından M.Ö. 2. yüzyılda yeşil Ni-Mg hidrosilikat içeren paslanmaz çelik alaşımından yapılmış olup sonunda tamamen geri dönüştürülebilir niteliktedir.
dolaşıma sokulmuştur. Beyaz bakır (paktong) 17. yüz- mineral topluluğuna keş- 1968 tarihinde bitirilmiştir. Geri dönüşüm, hem işlenmemiş hammadde ihtiyacını
yıla kadar Britanya’ya ve Avrupa’ya sevk edildi, ancak fedenin adına izafeten hem de üretim için enerji kullanımını azaltarak
bu alaşımın nikel içeriğine sahip olduğu 1822’ye kadar Garniyerit denildi.
meçhul kaldı. Günümüz piyasasında Alman gümüşü, Nikel Endüstride Niçin Vazgeçilmezdir
nikel gümüşü veya alpaka adını alan bu alaşım genelde 1889’da James Riley, Büyük Britanya Demir ve Çelik Nikel yüksek ergime noktasına (1453 C) sahip, oda
o
% 60 bakır, % 20 nikel ve % 20 çinko ihtiva eder, adını Enstitüsü’nde nikel katkısının geleneksel çelikleri nasıl sıcaklığında ferromanyetik olan, gümüşi beyaz renkli
görünüşü gümüşe benzediği için almıştır. güçlendirdiği hakkında tanıtım sunumu yaptı. Riley’nin bir metaldir. Metalurjik bakış açısından nikel, çeşitli
bu sunumu çelik endüstrisi için nikelin alaşım özellikle-
Ortaçağ Almanya’sında Erzgebirge’de bakır cevherine rinin yararı konusunda ciddi farkındalık yarattı. uygulamalar için kolayca alaşım oluşturma kabiliyeti
benzeyen, bugün nikel-arsenid olarak tanı konulan kır- nedeniyle çok farklı endüstriyel ve teknolojik uygula-
mızı bir mineral bulundu. Madenciler bu mineralden 1883’te Kanada, Sudbury Havzası’nda, 1920’de Rus- malarda olağanüstü konum kazanmıştır. Bu durum,
herhangi bir bakır elde edemedi, izabesi esnasında cev- ya’nın Norilsk - Talnakh bölgesinde ve 1924’te Güney nikelin aşağıdaki spesifik özelliklerinden kaynaklan-
herin yüksek arsenik içeriği dolayısıyla sağlık sorunları Afrika’da Merensky Reef’te sülfürlü nikel yatakları- maktadır: sert, sünek, dövülebilir, korozyona dayanık-
yaşadı. Yayılan koku nedeniyle Alman mitolojisinden nın keşfi, büyük ölçekli nikel üretimini mümkün kıl- lıdır, yüksek parlaklık alabilir, düşük elektriksel ve ter-
esinlenerek yeraltında yaşadığını düşündükleri ecinni- dı, bu arz alaşımlı çelikler için nikel talebinde önemli mal iletkenliğe sahiptir, mıknatıslanabilir ve kimyasal
leri, kötü ruhları suçladılar ve bu minerali “Kupfernic- artışa yol açtı. Günümüzde geri dönüşüm hariç kü- katalizör görevi görebilir.
kel-Sahte Bakır’’ olarak adlandırdılar.
- 40 - - 41 -
SEKTÖRDEN HABERLER BÜLTENİ SEKTÖRDEN HABERLER BÜLTENİ