Page 88 - TMD_Nisan_2020

MADENCİLİK VE HUKUK

Kazakistan Maden yöresinde Cengiz Hanın Çağatay
sülâlesinden gelen hanların yönet-
Mevzuatı tiği bağımsız “Moğolistan Hanlığı”
kurulmuş idi. Daha sonra Ebül-I-
heyr Hanlığında Canibek ve Ke-
rey Sultanlar bölücülük hareketine
bulunmuştur. Kazakistan doğal nın en büyük üçüncü altın madeni başladı. 1450-1465 döneminde bu
kaynakları ve coğrafyası itibariy- bulunmuştur. Dünyadaki kromun iki sultan liderliğinde bir çok boy-
le önemli bir ülkedir. Hacim ve % 26’sı, altının % 20’si, uranyu- lar Ebül-I Heyr hanla savaşarak,öz-
çeşit bakımından mineral ve ham mun % 17’si Kazakistan’dadır. gürlüğünü korumak için Moğolis-
madde yatakları ile dünyanın sa- tan’a göç ediyor. Moğolistan hanı
yılı ülkelerinden biridir. Kazakis- Kazakistan 2002 yılında Dünya İsen Boğa Canibek ve Kerey Sultan
tan’da 1225 çeşit mineral içeren Bankası’nca en önemli maden ve ve onun kendilerini “Kazak” adı

Bu bölümde Kazakistan’ı ele alı- 493 maden yatağı bulunmaktadır. metalürji sanayii ülkelerinden biri ile anacak olan boylara “Su” Şehri
yoruz. Özetleyerek Kazakistan ile Uranyum, Krom, Kurşun ve Çinko olarak belirlenmiştir. Madencilik ve Kozıbası dağları yöresinden uç
ilgili bazı gerekli bilgileri ve Ma- yataklarının zenginliği itibariyle ve metal endüstrisinin ülke ekono- bölgeyi ülke edinmesine izin ve-
dünya üçüncüsü, Bakır itibariyle misinde ve Kazakistan kalkınma Tarihçe riyor. Daha sonra “Kazak Hanlı-
den Mevzuatını kısaca aşağıda ve- Çağdaş Kazakistan’ın doğuşu ise
receğiz de beşincisidir. Kömür, demir ve planlarında önemli rolü ve uzun Altın Orda Devletinin yıkılmasın- ğı”na dönüşen bu hanlık 1465’ten
altın rezervleri itibariyle Kaza- bir geçmişi vardır. Bazı “Kara- Çağdaş Kazakların kökenleri 1400’ dan sonra başlar. Deşt-i Kıpçak’ın 1847’ye kadar Kırgız Bozkırların-
kistan dünya sıralamasında ilk on ganda, Doğu Kazakistan, Pavlo- lü yıllara kadar gitmektedir. 1400’lü daki Türk Kavimlerinin ortak adı
Neden Kazakistan? batı yöresinde bulunan Türk Ka-
ülke arasında, doğalgaz, petrol ve dar ve Kostanai gibi” eyaletlerin yıllarda çeşitli Türk kavimlerinin vimleri Nogay Han etrafında top- oldu. Kazak Hanlığı, bu günkü
Bağımsızlığın ardından siyasi ve alüminyum rezervleri itibariyle de, (Oblast’ların=ayrı idari bölgelerin) bir araya gelmesiyle Orta Asya’da lanarak “Nogay Hanlığı”nı kurdu- Kazakistan toprakları üzerinde
yeni bir boy doğmuştur. 1400’lü
ekonomik istikrara kavuşan Kaza- sırasıyla ilk on iki, ilk on üç, ilk on ekonomilerinin ana kaynağı ma- yıllar öncesinde Kazak toprakları lar. Cengiz Han sülalesinden olan üç parçadan oluşuyordu. Büyük
kistan’da büyük petrol, uranyum, yedi ülke arasında yer almaktadır. dencilik ve metalürjidir. pek çok Türk devletinin kurulduğu Şeybani Ebû-Iheyr Han Deşt-i Cüz, Orta Cüz, Küçük Cüz. Söz
demir, altın ve kurşun rezervleri Kazakistan’da 1996 yılında dünya- Kıpçak’ın orta kısmında Aral Gö- konusu cüzler 1771’den sonra bir-
geniş bozkır alanlarıdır. birinden bağımsız hareket etmeye
lünün kuzeyinde “Özbek Hanlığı”-
nı kurdu. Deşt-i Kıpçak’ın güney başladılar. 1770 sonlarında Kazak
Kazak bozkırları dahil Orta Asya’da Cüzleri güçlü Rus İmparatorluğu
Milâttan Önce 5000-1200 arası,
Afanesyova, Andrenova ve Kara-
suk kültürleri gibi kültürler yaşa-
mıştır. Bu dönemden sonra Kazak
steplerine kurulan medeniyetler
Kazakistan Hakkında Kısa Bilgiler: şöyle sıralanabilir:

Başkent : Astana (Nursultan) Sakalar, Hiung-nu, Çi-çi yöne-
Yüzölçümü : 2 724 900 km 2 timindeki Hiung-nular, Avarlar,
Nüfus : 17,8 milyon (2016 tahmini) (% 64 Kazak Türkleri, % 24 Rus, % 3 Özbek Türkleri, Göktürk Kaanlığı, Batı Göktürk
% 2 Ukraynalı, % 1,4 Uygur Türkleri, % 1,3 Tatar, % 1 Alman, % 4,3 diğer) Kazakistan dışında İmparatorluğu, Hazarlar ve Bulgar
30’dan fazla ülkede Kazak Türkleri bulunmaktadır. (Kazakistanda 11 000 000, diğer ülkelerde dönemi, II Göktürk Kaanlığı, Tür-
5 000 000) Kazak sözcüğü “sert, özgür, yiğit” anlamına gelir. giş Devleti, Arap akınları, Karluk-
Yönetim Biçimi : Cumhuriyet
Devlet Başkanı : Kasım Cömert Tokayev lar ve Kimekler, Karahanlı Devleti,
Başbakan : Askar Mamin Oğuz Yabgu,Kıpçaklar, Büyük Sel-
Para Birimi : Tenge (KZT) çuklu İmparatorluğu, Harzemşah-
lar Devleti, Moğol Hakimiyeti, Al-
tın Orda Devleti dönemleri.
- 86 - - 87 -
SEKTÖRDEN HABERLER BÜLTENİ SEKTÖRDEN HABERLER BÜLTENİ