Page 64 - TMD_Haziran_Temmuz_2020
P. 64
şacağı Birleşmiş Milletler Çevre Progra- Zaman zaman ortaya çıkan petrol ambar- kapasitesinin %45’i Asya, %25’i Avrupa,
Günümüzde, atık mı (UNEP) tarafından rapor edilmiştir goları, ekonomik sorunlar ve plastik atık %18’i Kuzey Amerika ve %12’sinin Güney
plastikler için (UNEP/CHW/PWPWG.1/INF/4, 24 kirliliğine karşı gelişen çevre koruma ça- Amerika ülkelerinde bulunduğu anlaşıl-
kullanılan geri Şubat 2020). Plastik atıkların yaklaşık baları, 1980’lerin sonları ve 1990’ların baş- maktadır (https://www.european-bioplas-
larında tüketiciler ve şirketleri hayvansal/
%36’sının “ambalaj sektörü”nden oluş-
tics.org/news/publications/).
kazanım teknolojileri tuğu rapor edilmektedir. bitkisel hammaddelerle (biyo-bazlı) üre-
mekanik/termal tilen biyoplastiklere ve/veya doğada biyo- Bakteri ve Enzim
işlemler ve enerji Ayrıntılı irdelemesi 24 Şubat 2020 ta- lojik olarak parçalanabilir (biyo-bozunur)
geri kazanımı üzerine rihli UNEP Raporunda görüleceği üze- plastiklere odaklanmaya yönlendirdi. Bu Bakteriler, içinde bulunduğu ortamdaki
yoğunlaşmış olup, re, kullanım ömürleri bir gün ile üç yıl arada şunu da belirtmek gerekir ki, “her çeşitli atıkları tüketilebilen, üreyebilen ve
ikincil kimyasal üretim aralığında değişen “ambalaj atıkları”nın biyoplastik biyo-bozunur değildir”. Daha yan ürün/dışkı olan protein nitelikli “en-
teknolojileri hala geri kazanım etkinliği, bu atıkların üre- çevre dostu olarak tanımlanan biyoplas- zimleri üreten”, canlı hücresel mikroorga-
nizmalardır. “Enzimler” ise canlı değiller-
tiklerin üretimi teşvik edilmesine rağmen,
tildiği ülkelere göre önemli farklılıklar
laboratuvar/pilot- göstermektedir. Ancak, yıllık toplamı 2018 yılındaki global plastik üretiminin dir, kendi başlarına üreyip çoğalamaz, atık
tesis düzeyindedir ve 160 milyon ton düzeyinde olduğu tah- %0,6’sını oluşturan biyoplastiklerin %57’si- tüketemezler; ancak çevrelerindeki kim-
fizibiliteleri üzerinde min edilen global ambalaj atıklarının nin biyo-bozunur olmadığı rapor edilmek- yasalların etkileşimlerinde hidrolizayonun
çalışmalar devam geri kazanımının, büyük çoğunluğu tedir (UNEP Raporu, 2020). gerçekleşmesinde biyolojik katalizör rolü
MAKALE Günümüzde, atık plastikler için kulla- Petrol türevi polimerle üretilen plastik milyon tona ulaşmış bulunmaktadır. Av- bozunmasına neden olan ve bakteriler ta-
başta PET olmak üzere, Polietilen, Poly-
oynarlar. Diğer bir deyişle, enzimler, ken-
etmektedir.
dileri reaksiyona girmeyen; ancak, içinde
Global toplam biyoplastik üretimi 2010
propilen, PVC türü termoplastik atıklar
yılında 0,7 milyon tondan 2018 yılında 2,1
bulundukları ortamdaki kimyasalların
için yapıldığı anlaşılmaktadır.
nılan geri kazanım teknolojileri meka-
rafından üretilen kompleks kimyasallardır.
rupa Biyoplastik Derneği verilerine göre,
nik/termal işlemler ve enerji geri kaza-
2019 yılında dünya biyoplastik üretim
maddeler kimyasal ve biyolojik etmen-
nımı üzerine yoğunlaşmış olup, ikincil
ler altında bozunmaya, kendilerini
kimyasal üretim teknolojileri hala la-
oluşturan kimyasal moleküllerine ayrış-
boratuvar/pilot-tesis düzeyindedir ve
tırılmaya karşı çok dirençli malzemeler-
fizibiliteleri üzerinde çalışmalar devam
dir. Eğer, dünyada büyük çevre sorunu
etmektedir.
yaratmış plastikler doğal koşullarda
kimyasal bozunmaya uğrayabilseydi,
1950-1970 sürecince üretilen plastik bugünlerde kara ve nehir/denizler-
atıklar, günümüzde miktar ve çeşit- de görülen fiziksel yığın kirliliğinin ve
lilik açısından ortaya çıkanlara göre doğal yaşam canlılarına olan olumsuz
çok düşük düzeyde olması nedeniyle, etkilerinin yanı sıra kimyasal bozunma
yönetilebilir boyutlardaydı. 1990’lara ürünleri olarak ortaya çıkacak kimya-
gelindiğinde, artan plastik üretimi ile sallar nedeni ile çevre kirliliği çok daha
birlikte yıllık plastik atık miktarların- büyük boyutlarda olacaktı. Ancak, bu
da önceki dönemlere kıyaslandığında bilimsel yorum, plastik atıkları nedeni
üç misli artmış ve 2000’li yıllarda son ile günümüzdeki “global microplastik
kırk yılda üretilmiş toplam atık mik- kirliliği” gerçeğine karşı bir görüş ola-
tarına ulaşmıştır. 2018 yılında global rak kullanılmamasını da vurgulamakta
plastik üretiminin 454 milyon ton ol- yarar vardır.
duğu, global plastik atığı oluşumunun
ise 2020 yılı için 343 milyon tona ula-
- 64 - - 65 -
TMD MADEN - SEKTÖRDEN HABERLER BÜLTENİ TMD MADEN - SEKTÖRDEN HABERLER BÜLTENİ
