Page 66 - TMD_Haziran_Temmuz_2020

Bakteri yaşamı sırasında üretilen enzimler, enzimlerin, kendileri gibi canlı olmayan miktarı ve yayılımı her gün artmakta olan, rarak, 10 saatlik bir süreçte,
ortamdaki kimyasal bozunmaya direnç- ve protein, DNA/RNA’dan oluşan “virus”- plastik atıklarını bozundurma etkinliği PET üretiminde kullanılan
li organik kompleks kimyasal zincirleri lerle da etkileşime geçip, yapılarını bozarak gösteremediği aşikardır. Ancak, bu do- “terafitalik asit monome-
arasına girerek, güçlü atomik bağlantıları daha basit kimyasallara dönüştürüp, virüs- ğal ortamdaki bakterilerin çalışmadıkları rinin” elde edildiği belir-
zayıflatarak/kırarak, kompleks kimyasalla- leri nötralize edebildiği de bilinmektedir. anlamına gelmemelidir. Zira okyanuslar- tilmektedir. PET’in diğer
rın daha basit kimyasallara dönüşmesine Umarız, yakında COVID-19 virusü için de da ve de çöplük alanlarında yapılmakta monomeri olan etilen glikol
(bozunmasına) aracılık ederler. Biyokim- etkin bir enzim bulunur ve pandemi düze- olan mikrobiyolojik araştırmalarla doğal elde edilmesi bu araştırma-
yasal terminoloji açısından; çevresindeki yine ulaşmış bu halk sağlığı sorununa çö- koşullardaki bakterilerin faaliyetleri ince- da ele alınmamaktadır. Bu
kompleks kimyasalları daha basit kimya- züm bulunur. lenmekte ve elde edilen bulgular bilimsel makalede, enzimler ve diğer
sallara dönüştürmede katalizör rolü oyna- çalışma gruplarınca, laboratuvar koşulla- kimyasallar kullanılarak PET
yan enzim grupları “hidrolaz enzim” olarak Her ne kadar mekanik/kimyasal geri ka- rında, irdelenmekte ve bulgular bilimsel atıklarının bozundurulması ve tekrar kul-
adlandırılmaktadır. Bu özellikleri nedeniy- zanım ve de enerji elde edilme amaçlı geri dergilerde yayınlanmaktadır. Bunların en lanılabilir monomer elde edilmesine yö-
le, su ve topraklardaki organik kimyasal kazanım çabalarına ağırlık veriliyorsa da, güncel örnekleri, 13 Şubat ve 8 Nisan 2020 nelik yıllık 100.000 ton kapasiteli bir pilot
tarihlerinde, saygın bilimsel dergilerde ya-
tesis geliştirilmesine yönelik çalışmaların
atık kirliliğinin doğal olarak azaltılmasına global düzeyde üretilen plastik atıkların yınlanan iki makaledir. devam etmekte olduğu belirtilmektedir.
(biyobozunum-biyodegredasyon) yöne- yaklaşık %56’sının çeşitli yollarla doğada
lik mikrobiyolojik araştırmalar, enzimler bertaraf edildiği anlaşılmaktadır (UNEP 13 Şubat 2020, Deniz Bakterisinden Yeni Yukarıda atıf yapılan güncel makaleler,
üzerindeki çalışmalara odaklanmış bulun- Raporu, 2020). Bir Polyester Hidrolazı, Institute of Mole- 1980’ler sonrasındaki enzim-polimer et-

maktadır. Petrol türevi hammaddelerden üretilen cular Enzyme Technology, Heinrich Heine kileşimi konularında yayınlanan yüzlerce
MAKALE li enzimler tarafından bozundurulmasına ğada bozunmaları çok uzun zaman almakta 8 Nisan 2020, Plastik şişelerin parçalan- larının sanayiye uygulanması için gerekli
Univ., Düsseldorf, (https://www.ncbi.nlm.
bilimsel araştırma sonuçlarından sadece
plastikler, kimyasal dayanımı yüksek olan
Güncel bir konu olması nedeniyle, teknik
nih.gov/pmc/articles/PMC7031157)
ikisidir. Bu tür bilimsel araştırma sonuç-
maddeler olması nedeniyle, atıklarının do-
açıdan canlı olmayan “virus”lerin da belir-
zamanın uzun olmasından dolayı karam-
ve bu nedenle de alıcı ortama atılan plastik-
dayalı, tıbbi çalışmaların 1970’lerin orta-
sarlığa kapınılmaması gerekir. Ancak, bu
ması ve geri kazanımı için tasarlanmış
ler global bir kirlilik sorunu yaratmaktadır.
sından sonra arttığını belirtmekte yarar
PET depolimerizasyonu, Fransa, Toulou-
tür bilimsel çalışma sonuçlarının çok yü-
Doğadaki bakteri enzimlerinin, maalesef
vardır. Bakteriler tarafından üretilen bazı
se Üniversitesi, (https://www.nature.com/
zeysel yorumlanması da “magazin haberi”
articles/s41586-020-2149-4)
niteliğinde kalmaktadır. Eğer, denizlerde,
toprakta, çöplüklerde zaten mevcut olan
Plastik Yiyen Bakteri/Enzim
te Geçti; Mutant Bakteri
Konusu
bozundurma (biyodegredasyon) etkileri
• Araştırmacılar plastik yiyen bir
niz bakterisinden elde edilen bir enzimin
bakteri keşfetti
belirli koşullar altında PET plastiğinin
son 50 yıldan beri doğada birikmekte olan
İnternette “Plastik Yiyen Bakteri” keli- • Uzmanlar Plastik Atık İçin Hareke- Bu makalelerden birincisinde, özel bir de- bakteriler yeterince etkin olabilselerdi,
meleri ile bir tarama yapıldığında, bu (polietilen terafitalat) polimer yapısına plastik atıklarda görülebilecekti.
konudaki gazete/magazin bilgilerinin 2018 nüfuz etmesi ile ilgili araştırma sonuçları
1999 yılında gündeme geldiğini görebi- • Araştırmacılar tesadüfen plastik yi- verilmektedir. Bu sonuçlar, PET polime- Özetlersek, bakterilerin, yaşamları için,
yen enzim sentezledi
liriz. Son beş yıl içindeki bu tür haber- • Dünyayı kurtaracak süper bakteri rinin biyokimyasal hidrolaz (bozunma) tüketebilecekleri enerji kaynağı atıklara
lere bakıldığında, haber başlıklarının işleminin daha iyi anlaşılmasına yönelik ihtiyacı vardır. Plastik atıklardaki komp-
da ilginç olduğunu görüyoruz. 2016 önemli bilimsel bulgulardır. leks polimerler bakteriler için gıda değil-
dir; ancak, plastik atıkların içinde bulun-
• Plastik Yiyen Bakteriler
2020 (Mart-Nisan) • Plastik yiyen bakteri ile tanışın İkinci makalede ise çeşitli bakteri enzimle- dukları ortamlarda yaşayan, bakterilerin
• Bilim İnsanları, Plastik Şişeleri Sa- ri arasından seçilen özel bir kompost (yap- ürettiği “enzimler” plastikleri kimyasal
atler İçinde Parçalayabilen Mutant 2015 rak-dal kompost kütinaz-LCC) enziminin olarak bozundurabilir.
Enzim Üretti • Plastik yiyen mantarlarla yiyecek özel deney koşullarında temiz PET şişele-
• Bilim insanlarından şok eden bu- üreten mini çiftlik rini önce amorf hale getirip PET polime- “Bakteri plastik yemez, ama çıkar-
luş: plastik yiyen bakteri ! • Plastik yiyen solucan dünyayı kur- rinin enzim ile kimyasal olarak bozundu- dığı enzim plastiği bozundurabilir.”
• Plastikle beslenen ‘gizemli’ kurtlar tarabilir
alkol dışkılıyor (NOT: Bu yazı ilk olarak, “Group-e yayıncılık, Recycling Industry Dergisi’nin http://recy-
clingindustrydergisi.com/ Mayıs 2020 tarihli 152. Sayısında” yayınlanmıştır.)
- 66 - - 67 -
TMD MADEN - SEKTÖRDEN HABERLER BÜLTENİ TMD MADEN - SEKTÖRDEN HABERLER BÜLTENİ